Dzisiaj : 19 Mar 2024

Imieniny : Józefa, Bogdana

Unia Europejska
Pomoc dla Ukrainy

Gmina Porąbka

Gmina Porąbka to czyste powietrze, lasy i woda. Z wieloma atrakcjami dla turystów, a także obszarami ciszy w leśnych ostępach i na górskich szczytach dla tych, którzy szukają spokoju. Przy tych wszystkich turystycznych walorach to także świetny węzeł komunikacyjny.

Witam w Gminie Porąbka

Paweł Zemanek, Wójt Gminy

Gmina Porąbka jest malowniczo położona w dolinie rzeki Soły, pośród stoków Beskidu Małego u podnóża góry Żar. Terytorialnie mieści się w powiecie Bielskim, województwie Śląskim. Gmina składa się z czterech sołectw: Bujaków, Czaniec, Kobiernice i Porąbka. Na Terenie gminy znajduje się wiele urokliwych obszarów charakteryzujących się bioróżnorodnością przyrodniczą. Na piękne otoczenie składają się urocze zakątki leśn z miejscami na wypoczynek i rekreację, szczyty górskie, na które można wspiąć się po oznakowanych szlakach, rzeki, kanały   i strumienie, a także większe zbiorniki wody. Na uwagę zasługują rozległe obszary leśne objęte ochroną przyrodniczą, takie jak Park Krajobrazowy Beskidu Małego oraz Rezerwat leśny „Zasolnica”, w którym chroniony jest starodrzew buczyny karpackiej. Dzięki idealnym warunkom przyrodniczym w gminie Porąbka wielu mieszkańców zajmuje się pszczelarstwem. Gmina Porąbka posiada produkt tradycyjny „ Miody z Gminy Porąbka” który został wpisany w 2017 roku na Listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Miody z Gminy Porąbka wzmacniają serce, koją nerwy, ożywiają mózg, goją rany…  

 Wybierając pieszą czy rowerową trasę, spotykamy tu liczne okazy przyrody - w tym również okazałe gatunki dębów, wiązów  i daglezji - z których trzy uznane zostały za pomniki przyrody.

 W tych stronach każdy turysta znajdzie dla siebie wiele atrakcji, które sprzyjają dobremu samopoczuciu.

 Niezwykłe wrażanie na tym obszarze wywierają również utworzone przez człowieka zbiorniki wody oraz zabytki o bogatej przeszłości historycznej.

Bujaków
fot. Bujaków

BUJAKÓW

Bujaków leży na północnych stokach Beskidu Małego i Pogórzu Śląskim, nad potokiem Węgierka. Sąsiaduje z Kozami, Kętami i Kobiernicami. Od nazwy wsi wziął się zapewne Bujakowski Groń, którego całkowicie zalesiony szczyt leży w pobliżu szlaku z Hrobaczej Łąki do Zapory  Porąbka. Wznoszący się 749 m n.p.m. Bujakowski Groń, to góra w północnej części Grupy Magurki Wilkowickiej w Beskidzie Małym. Znajduje się ona w jej głównym grzbiecie wznoszącym się na zachodnich brzegach Soły i jest najdalej na północ wysuniętym szczytem tej grupy. Grzbiet góry zakręca w kierunku południowo-wschodnim i poprzez Zasolnicę opada do doliny Soły. Właśnie między podnóżami Zasolnicy i Góry Żar wybudowano Zaporę Porąbka na gruntach Porąbki oraz byłej wsi Międzybrodzie Kobiernickie. Od Zapory Wodnej Porąbka stokami Bujakowskiego Gronia prowadzą piesze szlaki turystyczne, między innymi: Zapora Porąbka – Zasolnica – Bujakowski Groń – Hrobacza Łąka – Groniczki – Gaiki – Czupel – Bielsko-Biała. Na stokach Bujakowskiego Gronia znajdują się ruiny średniowiecznego zamku Wołek, położone na lewym brzegu Soły w Kobiernicach.

Ciekawa jest historia powstania kościoła w Bujakowie. W tym miejscu, gdzie obecnie przy drodze postawiony jest krzyż, stał kiedyś Kościół, w którym do 1974 roku odprawiane były msze święte. Stary Kościół usytuowany był zbyt blisko ruchliwej trasy, nie można było go rozbudować, dlatego mieszkańcy Bujakowa starali się o zezwolenie na budowę nowego Kościoła. Otrzymali je pod warunkiem, że stara Świątynia zostanie rozebrana. Po wybudowaniu nowego Kościoła, w 1974 roku stary rozebrano, a na jego miejscu postawiono krzyż. Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Bujakowie konsekrowano w 1975 roku.

Czaniec
fot. Czaniec

CZANIEC

Czaniec to największa pod względem liczby mieszkańców – ponad 5800 – sołecka wieś w gminie rozłożona u stóp Palenicy. Znana nie tylko w Polsce z tego, że stąd wywodzi się ród Wojtyłów. W 1788 urodził się tu prapradziadek świętego Jana Pawła II – Bartłomiej Wojtyła, w 1826 pradziadek Franciszek Wojtyła, a w 1852 dziadek Maciej Wojtyła. Ku Jego czci szkoła i ulica w Czańcu noszą nazwę kardynała Wojtyły, zasadzono tu również dęby papieskie, postawiono pomnik i wmurowano pamiątkową tablicę w kościele pw. Świętego Bartłomieja z napisem „Jestem związany z parafią czaniecką przez moich pradziadów”, a także znaki informacyjne przy wjeździe do Czańca. W rejonie wsi wybudowano na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku zaporę wodną tworząc Jezioro Czanieckie. Z jeziora zasilanego przez Sołę wypływa Młynówka Czaniecka, dziewiczy i urokliwy kanał, który co najmniej od Średniowiecza zasila w wodę małopolskie stawy objęte programem Natura 2000. Czaniecka Młynówka oraz inne cieki wodne, stały się domem dla Bobrów. Obfitość ulubionego przez Bobry pokarmu – wierzby, przyczynił się do powstania licznych żeremi. Zainteresowanie tym terenem przez Bobry oznacza, że środowisko jest tutaj wyjątkowo czyste. Przy kanale funkcjonował młyn – stąd bierze się jego nazwa, a następnie wybudowano tutaj Fabrykę Tektury, w skład której weszły zabudowania fabryczne wraz z budynkiem mieszkalnym: dworem z przyległym parkiem. Obecnie funkcjonuje w nim przedszkole. W części należącej do fabryki znajdują się zabudowania historyczne: budynek administracyjny oraz produkcyjny z halą turbin, warsztaty, a także pomieszczenie dawnej suszarni powietrznej tektury. W obiekcie mieszczącym dwie turbiny wodne typu Francisa Girarda z lat osiemdziesiątych XIX wieku funkcjonuje Mała Elektrownia Wodna. Znajdują się tutaj także urządzenia do rozcierania masy papierowej tzw. holendry, betonowe zbiorniki służące do produkcji tektury, tzw. gniotowniki, rozcierające papier oraz prasa hydrauliczna. W Czańcu można podziwiać również siedemnastowieczny pałac z ogrodem i aleją dojazdową, unikatowy w skali regionu przykład wczesnobarokowej rezydencji obronnej z okrągłymi bastionami w narożnikach mieszczącymi strzelnice. Budynek jest murowany, zbudowany na planie prostokąta, z kwadratowym dziedzińcem wewnątrz. Pałac stanowi obecnie własność prywatną.

Kobiernice
fot. Kobiernice

KOBIERNICE

Miejscem owianym legendami i tajemniczością w sołectwie Kobiernice są ruiny średniowiecznego zamku Wołek. Od wieków pobudzają wyobraźnię mieszkańców i turystów bajeczne skarby zgromadzone przez rycerzy oraz rabusiów. Zamek w XV wieku, był jednym z najbardziej znanych zamków w Polsce. Kilkakrotnie został odnotowany przez Jana Długosza w „Historii Polski” („Wołek, góra mająca dwa potoki u dołu, a na wierzchołku zamek silny i obwarowany”). Pozostałości budowli, powstałej w drugiej połowie XIV stulecia, znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie drogi Kobiernice – Międzybrodzie Bialskie. Książęca warownia jest wyjątkowym w regionie przykładem średniowiecznego założenia obronnego. Drewniany zamek z kamiennymi fundamentami postawiono na niewysokiej górze wznoszącej się tylko około 400 m n.p.m., wybór jednak był przemyślany, ponieważ stoki tu są bardzo strome. Fortyfikacje warowni stanowiły: mur obwodowy obronny, wały i fosy wypełnione wodą. Obecnie teren ten jest mocno zalesiony. Zamek Wołek uległ ruinie. Liczne wykopaliska archeologiczne potwierdzają dawne lata jego świetności. W Kobiernicach znajduje się również zabytkowy dworek położony przy ulicy Parkowej. Obiekt wzniesiony w stylu klasycystycznym na początku XIX wieku, przez ówczesnego właściciela Państwa Kobiernice - Franciszka Ksawerego Tomkowicza, herbu przyjaciel. Dwór stanowił część obiektów gospodarskich, z których część pozostała do obecnych czasów. Dworek zbudowano na planie prostokąta. W centralnej części elewacji frontowej znajduje się podtrzymywany na czterech kolumnach ganek, przez który prowadzi główne wejście do budynku, a nad nim mały taras, zwieńczony trójkątnym daszkiem. Dzięki temu elementowi budowla przypomina nieco swoją architekturą staropolskie dwory. W obiekcie zachowały się neogotyckie kominki. Dworek był przez wiele lat użytkowany na cele publiczne. Do 1920 roku, mieściła się w nim Niższa Szkoła Rolnicza. W okresie międzywojennym, były w nim organizowane kolonie Towarzystwa Przyjaciół Dzieci z Krakowa. Mieścił się w nim Ośrodek Zdrowia, Przedszkole, Szkoła. Dworek otacza park, pamiętający czasy dawnych właścicieli,
w którym znajduje się wiele gatunków okazałych drzew ( Buki, Lipy, Osika i inne). Częścią dawnych zabudowań dworskich jest czworoboczna kapliczka z figurką Chrystusa Frasobliwego. Wzniesiono ją w pierwszej połowie XIX wieku właśnie dla upamiętnienia powstania dworku. Do roku 2005 w Kobiernicach znajdował się także stary kościół św. Urbana. Powstały w dziewiętnastym wieku sakralny obiekt został jednak rozebrany. W jego miejscu pozostawiono krzyż z kościelnej wieży z tablicą informacyjną, że kościół konsekrowano w 1858 roku.

Porąbka
fot. Porąbka

PORĄBKA

Duży obszar Porąbki porastają lasy, przeważnie iglaste. Dominują sosny, świerki i jodły, chociaż na stokach Zasolnicy zachowały się resztki dawnej puszczy karpackiej – starodrzew buczyny. Podszycie tego rodzaju lasów jest bardzo bujne. Występuje tu marzanka wonna, kokorycz pusta, przebiśnieg pospolity, spotkać można także objęty ścisłą ochroną dziewięćsił bezłodygowy. W lasach czysto świerkowych podłoże zaściela gruba warstwa igliwia, tworząc podszycie bardziej ubogie w roślinność. Runo takie składa się głównie z mchu płonnika, torfowca i paproci. Na całym obszarze Beskidu Małego pełno jest zwierzyny m.in. saren, jeleni i dzików, lisów, zajęcy, można też spotkać zaskrońce i żmije, czy salamandry plamiste. Bywa, że na szlakach można natknąć się na niedźwiedzia brunatnego.

Piękna jest płynąca przez Porąbkę Soła, nad brzegami której rośnie wiklina, olcha, wierzba, brzoza, topola czy osika. Rzeka często niesie wodę bardzo przejrzystą, dzięki temu można wtedy obserwować ryby w naturze, które nierzadko wychodzą wtedy z kryjówek i żerują nawet w bardzo płytkiej wodzie.

Często odwiedzanym miejscem w Porąbce jest Wielka Puszcza, przysiółek położony u podnóża Trzonki, Okrągiełka, Kocierza i Wielkiej Bukowej, który leży w dolinie potoku o tej samej nazwie, będącym prawobrzeżnym dopływem Soły. Wielka Puszcza stanowi dobrą turystyczną bazą wypadową. Niedaleko stąd przebiega trasa na Przełęcz Kocierską, z której szlakami można dotrzeć do Andrychowa, Wadowic czy na Górę Żar. Wybierając na przykład trasę obok Jeziora Czanieckiego, przez Porąbkę można skierować się w stronę doliny Mała Puszcza i położonego w niej byłego Zespołu Domów Wypoczynkowo Szkoleniowych HPR. Kompleks powstał w złotym okresie PRL-u na przełomie lat 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku, często goszcząc ówczesnych dygnitarzy. Czasy jego świetności skończyły się wraz ze zmianą ustroju. Obiekt stopniowo podlega modernizacji. Kontynuując trasę z Kozubnika przez Porąbkę wzdłuż potoku Wielka Puszcza można dostać się na Przełęcz Targanicką, która oferuje piękne widoki, a dalej w dół do Targanic. Następnie bocznymi drogami przez Brzezinkę i Roczyny można wrócić do Czańca. Wspomniana Trzonka jest szczytem Beskidu Andrychowskiego. Jej zbocza porastają wiekowe lasy bukowo-modrzewiowe. Las Bielański i Las Bukowiec to drzewostan o charakterze częściowo pierwotnym. Na szczycie znajduje się Dom na Trzonce, z którego polan roztaczają się piękne widoki w stronę Potrójnej czy Hrobaczej Łąki z charakterystycznym – oświetlonym nocą – krzyżem poniżej szczytu. W pobliżu szlaku turystycznego, biegnącego z Porąbki na Przełęcz Kocierską znajduje się pięknie położona kapliczka z obrazem Matki Bożej Śnieżnej i źródło wody pitnej. Na Przełęczy Bukowskiej na jednej z polan pod szczytem, znajduje się drewniana chatka turystyczna „Limba”, której nazwa wzięła się od pobliskiej zabytkowej alei tych pięknych drzew, rosnących tylko wysoko w górach.

Trasy edukacji ekologicznej
fot. Trasy edukacji ekologicznej

TRASY EDUKACJI EKOLOGICZNEJ

Na terenie gminy powstało ponad 27 kilometrów oznakowanych tras edukacji ekologicznej, które przebiegają wzdłuż brzegów cieków i zbiornika Czaniec, jak również w terenach leśnych i polnych.

Trasy Ekologiczne
fot. Trasy Ekologiczne

Kościoły
fot. Kościoły

KOŚCIOŁY

W każdej gminnej miejscowości jest wiele obiektów sakralnych. Najważniejsze z nich to kościoły, wybudowane w centrach wsi. Dobrą okazją do ich zwiedzenia jest uczestnictwo we mszy. Świątynie przed nabożeństwem i zaraz po nim są zawsze otwarte. Te architektonicznie budowle, ze względu na wysokie wieże są też dobrymi punktami orientacyjnymi dla turystów.

Najstarszym jest kościół pw. świętego Bartłomieja w Czańcu (zdjęcie na następnej stronie u góry), który istniał już tutaj w 1470 r. Na miejscu wybudowanych tutaj kilku kościołów, z których ostatni został rozebrany w 1907 r., w latach 1922-1924 wzniesiona został obecna świątynia, której wieża pochodzi z 1764 roku.

W Porąbce (zdjęcie obok) do budowy kościoła przystąpiono w 1904 r. Po trzech latach dokonano poświęcenia kościoła, a samodzielną parafią Porąbka stała się w 1909 r. Kościół jest murowany, z piaskowca ciosanego, jednonawowy, w stylu neogotyckim.

We wrześniu 1980 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła w Kobiernicach pw. Niepokalanego Poczęcia NMP (zdjęcie na następnej stronie u dołu). Niedzielną mszę po raz pierwszy odprawiono w nim 27 października 1991 r., a 4 października 1992 r. uroczystego poświęcenia świątyni dokonał ks. bp Tadeusz Rakoczy, ordynariusz Diecezji Bielsko-Żywieckej. Jednak prace w kościele trwały jeszcze wiele lat.

Droga do powstania kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bujakowie (zdjęcie obok) nie była prosta. Wstępne prace poprzedzone kłopotliwym wykupem gruntów rozpoczęły się w roku 1962 i trwały do 1966 roku. Zgodę na rozpoczęcie budowy nowego kościoła wydano w 1972 roku, a w 1975 roku kościół konsekrowano.

 

    Fundusze Europejskie
    Rzeczpospolita Polska
    Śląskie
    Unia Europejska